Արտաշեսյան երկրորդի թագավորությունը ։
Արտավազդ երկրորդի որդին Արտաշեսը ապաստանում էր Պարթևստանում։ Պարթևների օգնությամբ նա ջախջախում է Հայաստան մտած Ատրպատականի զորքերին և գերի վերցնում նրանց թագավորին։
Որից հետո նա հաստատվեց Հայոց գահին ։ Արտաշեսըը իր հոր վրեժը լուծելու համար հրամեց ոչնչացնել բոլոր հռոմեացիներին։ Եվդրանից հետո Հայաստանը հայտարարեց իր անկախության մասին ։ Նրա կառավարման տարիներին Հայստանը հեռու էր պատերազմներից։ Հռոմեացիները դա չէին կարող երկար հանդուրժել ։
Շուտով Օգոստոս կայսրը մտադրվեց Հայաստանում իշխանության գլուխ կանգնեցնել Հռոմին ցանկալի մեկի։ Նա ընտրել էր Արտաշեսի եղբորը՝ Տիգրանին, ով Հռոմում էր մեծացել, ովպետք էր բազմեր Հայաստանի գահին։ Մեծ զորքով Տիգրանի գլխավորությամբ հարձակվեցին Հայաստանի վրա և սպանեցին Արտաշեսին։
Արտաշեսյան դինաստիայի անկումը։
Արաշես երկրորդի սպանությունը և Տիգրան երրորդի գահակալումը ուրախացրեց Հռոմին ։ Սակայն Տիգրան երրորդը մի քանի տարի անց փոխեց իր կողմնորոշումը։ Իր մահվան պահին նա հայոց գահը կտակեց իր որդուն՝ Տիգրան չորորդին։Սակայն նա սպանվում է հյուսիսային Հայաստան ներխուժած ցեղերի դեմ պատերազմում։
Հռոմի դրածոները Հայաստանի գահին։
Առաջին դարի առաջին կեսին Հայաստանում իշչում էին մի քանի թագավորներ ։ Հայկական պետությունը այդ ժամանակ ճգնաժամ էր ապրում։Թուշացել էր իշխանությունը, բայց Հայաստանը պահպանում էր իր ռազմական և տնտեսական հզորությունը։ Հռոմեական պատմիչների խոսքերով՝ Հայաստանը մնում էր երրորդ Հին աշխարհի պետությունների շարքում։
Առաքելյան Նարեկ 