The Liar

By Hovhannes Tumanyan

Once upon a time there was a king. This king declares all over his country: “Anyone who tells such a lie that I say it is a lie, I will give them half of my kingdom.”

There comes a shepherd and says: “Your majesty, my father had a cane and he could reach the stars in the sky with it.”

“There may be such a thing”, answers the king, “My grandfather had a pipe so long that he put one end in his mouth and lit it with the sun.”

The liar goes out puzzled.

There comes a tailor and says: “I am sorry for being late, my king, I was to come earlier. It rained a lot yesterday, lightning struck, the sky was ripped up, I had to go and mend it.” 

“Well, good of you”, says the king, “But you didn’t mend it well. It rained a little this morning.”

This one goes out too.

There comes in a poor peasant with a pan under his arm.

“What do you want, man?”, asks the king.

“You owe me a pan full of gold, I have come for it”

“A pan full of gold?”, the king gets surprised, “You are telling a lie. I don’t owe you any gold.”

“If I am telling a lie, then give me half of your kingdom”

“No, no, you are telling the truth”, the king changes his word.

“If I am telling the truth, give me a pan full of gold”

Գետեր

Երկրի մակերևույթի վրա թափվող մթնոլորտային տեղումների մի մասը ներծծվում է, մի մասը գոլորշանում, իսկ մնացածը սկսում է հոսել փոքր առվակների տեսքով, որոնք, միանալով իրար, կազմում են գետակներ և գետեր:
Գետը ջրային համակարգ է, որն ունի իր առանձին մասերը:
Երկրի մակերևույթի այն ձգված գոգավորությունր, որի ցածրադիր մասով հոսում է գետը, կոչվում է գետահովիտ, իսկ գետահովտի ամենացածր մասը՝ հուն:


Այն տեղը, որտեղից սկիզբ է առնում գետը, կոչվում է ակունք: Ակունք կարող են լինել աղբյուրը, լիճը: Օրինակ’ Սևանա լիճը Հրազդան գետի ակունքն է:
Այն տեղը, որտեղ գետը թափվում է մեկ ուրիշ գետի, լճի, ծովի մեջ, կոչվում է գետաբերան: Օրինակ’ Հրազդանի գետաբերանն Արաքս գետն է:
Գլխավոր կամ մայր գետին աջից ու ձախից միացող գետերր, գետակներր, առվակներր կոչվում են վտակներ:
Գետերր լինում են լեռնային և հարթավայրային:
Լեռնային գետերին բնորոշ են նաև սահանքները և ջրվեժները, որոնք նույնպես առաջանում են ջրի քայքայիչ աշխատանքի հետևանքով:

Սահանքները գետի հունի ծանծաղ, քարքարոտ տեղամասերն են, որոնք վտանգավոր են նավարկության համար:
Ջրվեժները գետի հունի խզված, աստիճանակերպ տեղամասերն են, որտեղից ջուրը գահավիժում է ներքև: Աշխարհի ամենաբարձր ջրվեժը’ Անխելը, ունի 1054 մ բարձրություն և գտնվում է Հարավային Ամերիկայում: Մեր երկրում հայտնի ջրվեժներից են Ջերմուկը (60 մ), Շաքին (18 մ):
Գետերի սնումը: Գետերի սնման հիմնական աղբյուրներն են անձրևաջրերը, ձյան և սառցադաշտերի հալոցքային ջրերը, ստորերկրյա ջրերը: Անձրևաջրերով սնվող գետերից հայտնի են Ամազոնը, Կոնգոն: Ձնհալքային սնում ունեն Օբը, Ենիսեյը: Սառցադաշտերի հալոցքային ջրերից են սնվում բարձր լեռնային գետերը Ամուդարյա, Սիրդարյա: Ստորերկրյա սնմամբ գետերը հիմնականում գտնվում են հրաբխային շրջաններում և համեմատաբար փոքր են: Տիպիկ ստորերկրյա սնմամբ գետ է Սև ջուրը`Հայաստանում:
Ամեն տարի նույն սեզոնին, որոշակի ժամանակով, գետի ջրի մակարդակի բարձրացումը կոչվում է հորդացում: Օրինակ` Հայաստանում գետերը հորդանում են գարնանը:
Գետի ջրի մակարդակի հանկարծակի, կարճատև բարձրացումր` տեղատարափ անձրևներից կամ ինտենսիվ ձնհալքից, կոչվում է վարարում:
Չորային շրջաններում, շատ հաճախ, վարարման հետևանքով գետի ջրի մեջ ավելանում է կոշտ նյութի քանակը, և առաջանում է սելավ: Վարարումներ և սելավներ շատ են դիտվում նաև Հայաստանում` պատճառելով մեծ վնասներ:

Հարցեր և առաջադրանքներ
1. Ի՞նչ է գետը:
Գետը ջրային համակարգ է,որն ունի իր մասերը։
2. Ի՞նչ մասերից է բաղկացած գետային համակարգը:

Գետային համակարգը բաղկացած է գետահովտից ակունքից։
3. Գետերի սնման ի՞նչ աղբյուրներ գիտեք: Բերեք օրինակներ:      Գետերի սնման հիմնական աղբյուրներն են անձրևաջրերը, ձյան և սառցադաշտերի հալոցքային ջրերը, ստորերկրյա ջրերը: : Անձրևաջրերով սնվող գետերից հայտնի են Ամազոնը, Կոնգոն: Ձնհալքային սնում ունեն Օբը, Ենիսեյը:
4. Ի՞նչ տարբերություն կա հորդացման և վարարման միջև:
Գետի ջրի մակարդակի հանկարծակի, կարճատև բարձրացումր` տեղատարափ անձրևներից կամ ինտենսիվ ձնհալքից, կոչվում է վարարում: Իսկ  Ամեն տարի նույն սեզոնին, որոշակի ժամանակով, գետի ջրի մակարդակի բարձրացումը կոչվում է հորդացում:



 

Արտաշես երկրորդի թագավորությունը

Արտաշեսյան երկրորդի թագավորությունը ։

Արտավազդ երկրորդի որդին Արտաշեսը ապաստանում էր Պարթևստանում։ Պարթևների օգնությամբ նա ջախջախում է Հայաստան մտած Ատրպատականի զորքերին և գերի վերցնում նրանց թագավորին։

Որից հետո նա հաստատվեց Հայոց գահին ։ Արտաշեսըը իր հոր վրեժը լուծելու համար հրամեց ոչնչացնել բոլոր հռոմեացիներին։ Եվդրանից հետո Հայաստանը հայտարարեց իր անկախության մասին ։ Նրա կառավարման տարիներին Հայստանը հեռու էր պատերազմներից։ Հռոմեացիները դա չէին կարող երկար հանդուրժել ։

  Շուտով Օգոստոս կայսրը մտադրվեց Հայաստանում իշխանության գլուխ կանգնեցնել Հռոմին ցանկալի մեկի։ Նա ընտրել էր Արտաշեսի եղբորը՝ Տիգրանին, ով Հռոմում էր մեծացել, ովպետք էր բազմեր Հայաստանի գահին։ Մեծ զորքով Տիգրանի գլխավորությամբ հարձակվեցին Հայաստանի վրա և սպանեցին Արտաշեսին։

Արտաշեսյան դինաստիայի անկումը։

Արաշես երկրորդի սպանությունը և Տիգրան  երրորդի գահակալումը ուրախացրեց Հռոմին ։ Սակայն Տիգրան  երրորդը մի քանի տարի անց փոխեց իր կողմնորոշումը։ Իր մահվան պահին նա հայոց գահը կտակեց իր որդուն՝ Տիգրան չորորդին։Սակայն նա սպանվում է հյուսիսային Հայաստան ներխուժած ցեղերի դեմ պատերազմում։
Հռոմի դրածոները Հայաստանի գահին։

Առաջին դարի առաջին կեսին Հայաստանում իշչում էին մի քանի թագավորներ ։ Հայկական պետությունը այդ ժամանակ ճգնաժամ էր ապրում։Թուշացել էր իշխանությունը, բայց Հայաստանը պահպանում էր իր ռազմական և տնտեսական հզորությունը։ Հռոմեական պատմիչների խոսքերով՝ Հայաստանը մնում էր երրորդ  Հին աշխարհի պետությունների շարքում։

վԱՐԺ․ 1209

Կատարե՛ք բաժանում և արդյունքի ճշտությունը ստուգե՛ք բազմապատկման միջոցով․

ա) 18612:198=94
բ) 13266:603=22
գ) 614328:7504=82
դ) 569430:570=999
ե) 110592:1024=108
զ) 4312:196=22
է) 2320675:3725=623
ը) 2147505:3725=623
թ) 3066363:3033=1011

УПРАВЛЕНИЯ 1

Переводить

  1. Ես կարողանում եմ դահուկով սահել: Ես չեմ կարողանում ֆուտբոլ խաղալ: Ես չեմ կարողանում սահել չմուշկներով: Ես կարողանում եմ լողալ: Ես կարողանում եմ շատ լավ շախմատ խաղալ: Ես սովորում եմ դաշնամուր նվագել: Ես կարողանում եմ վարել շատ մեծ հեծանիվ: Ես արդեն կարողանում եմ երգել անգլերեն երգեր: Ես չեմ կարող արագ վազել: Ես չեմ կարողանում պարել: Ես չեմ կարող թռչել, ինչպես թռչունները: Вам помогут эти слова.
    ___________________________________кататься на лыжах. ___________________________________кататься на коньках. ___________________________________плавать. ___________________________________кататься на велосипеде. ___________________________________играть на пианино. ___________________________________петь. ___________________________________играть в шахматы. ___________________________________быстро бегать. ___________________________________прыгать высоко. ___________________________________танцевать. ___________________________________летать. ___________________________________играть в футбол

    1. Я не могу кататься на лыжах.
    2. Я не умею играть в футбол.
    3. Я не умею кататься на коньках.
    4. Я умею плавать.
    5. Я очень хорошо умею играть в шахматы.
    6. Я учусь играть на пианино.
    7. Я умею кататься на очень большущими велосипеде.
    8. Я уже умею петь английские песни.
    9. Я не могу быстро бегать.
    10. Я не умею танцевать.
    11. Я не умею летать как птицы.

Վարժություն 1156

1156

 Գումարե՛ք կոտորակները․

բ) 27 | 3     36 | 2     [2x2x3x3x3]=108
      9 | 3     18 | 2    
      3 | 3       9 | 3
      1            3 | 3
                    1                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                            


գ) 81 | 3       18 | 2      [ 2x3x3x3x3]=162

    27 | 3         9 | 3

      9 | 3         3 | 3

      3 | 3         1
      1
դ)  90 | 2      72 | 2

     45 | 5      36 | 2     [ 2x5x3x3x2x2]=360

       9 | 3      18 | 2 

       3 | 3        9 | 3

       1              3 | 3

                       1

         
ե)   121 | 11       99 | 3    [ 11x11x3x3]=1089

        11 | 11       33 | 3

          1              11 | 11

                            1

զ)   35 | 5       42 | 2     [2x3x7x5]=210

        7 | 7       21 | 3

        1              7 | 7
                        1