День: 16 мая 2024

1. Բերել շման ուժի առկայությունը հաստատող փաստեր:  
   Շփման ուժի շնորհիվ, մենք կարողանում ենք բռնել ինչ որ մի բան և այլն։
2. Ինչով է պայմանավորված շփումը
   Հպվող պինդ մարմինների մակերևույթի միջև առաջանում են ուժեր, որոնք ուղղված են հպման մակերևույթին զուգահեռ։ Այդ ուժերը կոչվում են շփման ուժ։
3. Թվարկել  շփման տեսակները և բերել օրինակներ:
   գլորման շփման ուժ։
4. Օինակներով ցույց տվեք, որ միևնույն պայմաններում գլորման շփման ուժը փոքր է սահքի շփման ուժից:
   Եթե ավտոմեքենայի անիվը գլորենք, ապա ավելի հեշտ է լինելու այն, քան այդ անիվը, դնենք հատակին հակառակ ձևով (պարկեցնել) և փորձել սահեցնելով տանել առաջ:
5. Բերել շփման դրսևորման օգտակար և վնասակար օրինակներ:
   Եթե շփումը չլիներ ոչ մարդիկ, ոչ էլ թոխադրամիջոցները չէին կարող շարժվել, օրինակ՝ եթե ձմռանը ճանապարհներին ավազ չլցնեն և վարորդները ձմեռային անիվներ չկրեին, շատ վատ հետևանքներ կլիներ:
6. Ինչպես կարելի է մեծացնել , փոքրացնել շփումը:
    Շփման ուժը մեծացնելու համար կարելի է մակերևույթը դարձնել անհավասար:
   Շփման ուժը փոքրեցնելու համար կարելի է մակերևույթը առավելագույն հարդեցնել:
7. Ինչու հաճախ սառցակալած ճանապարհին ավազ են շաղ տալիս:
   Դա կատարվում է շփման ուժի մեծացման համար, այդպիսով սառցակալած մակերևույթն էլ ավելի կանհարթանա և նրա վրայով անցնելը հեշտ կլինի, որպեսզի մարդիկ չսայթաքեն:
8. Բերել օրինակներ, երբ մարմնի վրա միաժամանակ ազդում է մի քանի ուժ:
   Երբ փորձում ենք իրեր տեղափոխել, այդ իրի վրա ազդում է ծանրության ուժը, ձգողության ուժը, և շփման ուժը:
9. Որ ուժն է կոչվում համազոր ուժ:
   Այն ուժը, որը մարմնի վրա թողում է նույն ազդեցությունը, ինչ մի քանի ուժեր միասին ազդելիս, կոչվում է համազոր ուժ:

1.Ընտրի՛ր Եզոպոսի առակներից մեկը, կարդա՛, գրի՛ր առակի ասելիքը։

Ես կարդացի<< Երկու շուն>> առակը։Հասկացա,որ այս աշխարհում չկա վատ մարդ։Մարդուն վատն է դարձնում շրջապատը,միջավայրը։Շատ կարևոր է նաև ծնողների դաստիարակությունը։

Առակում տան շունը մեղավոր չէր,որ իր տերը իրեն չի աշխատացնում։

Նաև իմ կարծիքով տան շունը անբան չէր․չէ՞ որ նա էլ տունն էր պահպանում գողերից։

Ասելիքին համապատասխան մի առակ էլ ինքդ հորինի՛ր։

     Երկու վարդ

Երկու վարդ վիճում էին իրար հետ,թե իրենցից ով է ավելի գեղեցիկ։Այնքան երկարեց վեճը,որ իրենց միացան դաշտի բոլոր վարդերը՝վերջնական որոշում կայացնելու համար։

Այդ ժամանակ մի խումբ զբոսաշրջիկներ էին անցնում,ովքեր նկատեցին չքնաղ վարդանոցը և նկարվեցին վարդերի կողքին։

Մի խելացի վարդ ,այդ ամենը նկատելով,ասաց կռվող վարդերին․

-Սիրելի՜ վարդ-քույրիկներ,մենք միասնության մեջ ենք գեղեցիկ։Եթե ձեզնից միայն մեկը կանգնած լիներ այս դաշտում,մարդիկ չէին նկատի,գուցե տրորելով անցնեին։Իսկ երբ համախբված ենք,նրանք հիացան մեզնով ու չվնասեցին։Էլ մի վիճեք,քանի որ յուրաքանչյուրդ էլ գեղեցիկ եք և կարևոր։

Առակս ցույց է տալիս,որ եթե մարդիկ էլ միասնական և համախմբված լինեն,չվիճեն միմյանց հետ,շատ լավ գործեր կանեն ու անպարտելի կդառնան։

1.Կարդա՛ «Հազարան հավք»-ի 1-5-րդ հատվածները։

2.Կատարի՛ր 2-րդ հատվածից հետո գրված առաջադրանքները։

Հարցեր և  առաջադրանքներ

1․Բացատրի՛ր սիրտը ուզել, սիրտը չհովանալ դարձվածքները:

Սիրտը ուզել-ցանկանալ,  սիրտը չհովանալ-չհագենալ

2․Սրտի մասին գրի՛ր ուրիշ դարձվածքներ: Օգտվիր դարձվածքների բառարանից։

Սիրտը մաշել-տանջվել,տառապել,  սիրտը ճաքել-վախենալ,  սրտից արյուն կաթալ-շատ մեծ ցավ ապրել,սիրտը տաք լինել-հոգատար լինել

3․Գրի՛ր տրված բառերի կազմությունը` կին, խաղող, այգեպան, անթառամ:

Կին-պարզ բառ

Խաղող-պարզ

Այգեպան-բարդ

Անթառամ-ածանցավոր

4․Գրի՛ր տրված բառերի հականիշները` պառավ-երիտասարդ,

Հրամայել-խնդրել,թախանձել,

Հավաքել-թափել,

Հիվանդանալ-առողջանալ,

Անթառամ-թառամող,

 Աղքատ-հարուստ,ունևոր:

5․Ի՞նչ կարծիք կազմեցիր այգեպանների մասին. բնութագրի՛ր նրանց:

Նրանք չէին լսում արքայի հրամանը,ինքնագլուխ էին դարձել։Ուզում էին,որ այգին ինքնուրույն տնօրինեին։

6․Ի՞նչ զգացիր պատմությունը կարդալիս:

Ափսոսացի,որ տղայի վերջին երազանքը չկատարվեց։Եթե նա խաղող ուտեր,գուցե չմահանար։

7․Փոխիր վերջաբանը. նոր ավարտ մտածի՛ր:

Հաջորդ օրը ուրիշ այգեպան էր այգում,ով պառավին մի մեծ ամանով խաղող տվեց։Պառավն օրհնեց այգեպանին և արքային ու գնաց տուն։Որդին կերավ,հագեցավ ու հաջորդ օրը ինքը գնաց այգի՝շնորհակալություն հայտնելու։

3.Կատարի՛ր ապրիլ ամսվա ֆլեշմոբը։

1.Կարդա՛ Ստեփան Զորյանի  «Պապն ու թոռը» պատմվածքը և գրի՛ր, թե կարդալիս ի՞նչ զգացողություններ առաջացրեց այն։

Ես հավանեցի պատմվածքը։Հասկացա,որ պապն կարոտել էր մայր բնությունը  և բնության գրկում էլ մահացավ։

2.Անծանոթ բառերը բացատրի՛ր։

Շորվա-ապուր

Ժամ-եկեղեցի

Կապա-տղամարդու զգեստ

Չուխա-բրդյա վերարկու

Ոտնաման-կոշիկ

Գդակ-գլխարկ

Խուփ-փակ

Տարակուսանք-երկմտանք

Հանդ-դաշտ

Հևալ-արագ-արագ շնչել

Ղողանջ-զանգակի ձայնը

Ժաժ գալ-շարժվել

3.Բնութագրի՛ր Աստղիկին` գրածդ հիմնավորելով պատմվածքից դուրս բերված հատվածներով։

Աստղիկը շատ բարի,հոգատար,պապիկին շատ սիրող աղջիկ էր։Նա սիրով և պատրաստակամությամբ կատարում էր պապի ցանկությունները,սիրով զբոսնում էր նրա հետ,սիրում էր լսել պապի հեքիաթները։ Չէր հավատում,որ իր սիրելի պապին մահացել էր և երեկոյան դեռ սպասում էր,որ պապը կգա։Իսկ վերջում,երբ հույսը կորցրեց,որ պապաը կվերադառնա,մտածում էր՝գոնե այնտեղ բարի երեխաները օգնեն պապին․չէ՞ որ նա կույր էր։

Եվ երբ մյուս օրը տերտերները պապին տարան ժամ, Աստղիկն սպասում էր, թե պապը կվերադառնա, բայց մութն էլ ընկավ, նա չեկավ… Իսկ երբ տան դռները փակեցին, որ քնեն, Աստղիկը սաստիկ տխրեց ու լաց եղավ վերմակի տակ։ Նա լաց էր լինում ու մտածում, թե ի՛նչու տան դռները փակեցին. չէ՞ որ պապը կարող է գալ, գուցե հենց հիմա էլ ելել ու կանգնել է դռան առաջ…

Լաց լինելով մտածում էր, թե ո՛վ պետք է այնտեղ ման ածի պապին, չէ՞ որ նա չի տեսնում, կարող է քարի դեմ առնել կամ ոտը ջուրը գցել…

— Ա՜խ, տեսնես կլինի մեկը, — մտածում էր Աստղիկը, — մի բարի տղա կամ մի բարի աղջիկ, որ խեղճ պապին ման ածի այնտեղ…

Կարդա՛  Ղազարոս  Աղայանի «Ոսկի և երկաթ» գործը:

Առաջադրանքներ՝

1.Բացատրի՛ր  քեզ  անծանոթ  բառերը:

Անարգել-անպատվել,վիրավորել

Կռներ-թևեր,ձեռքեր

Մանյակ-վզնոց

Գութ-խիղճ

Խոփ-գութանի մետաղյա՝հողի մեջ խրվող մասը

Դուր,շաղափ-մետաղյա գործիքներ

Պարծենկոտ-մեծամիտ,ինքնահավան

2.Ի՞նչ սովորեցրեց  քեզ այս պատմությունը:

Այդքան կարևոր չի ,թե որքան թանկ ու գեղեցիկ փայլում է ինչ-որ բան։Կարևոր է տեսնել մյուս բաների առավելությունը՝թեկուզ դրանք էժան լինեն և չփայլեն։Այդպես էլ մարդիկ պիտի պարծենկոտ չլինեն և արժևորեն կողքիններին։

3.Արդարացրո՛ւ կամ  մեղադրի՛ր ոսկուն:

Ոսկին պարծենկոտ էր և կույր,որովհետև ինքը չէր նկատել ,որ մետաղն է իրեն փայլ տալիս։Չէ՞ որ մետաղով են խարտում ոսկին։

4.Ստեղծագործի՛ր հետևյալ վերնագրով՝ ,,Պարծենկոտ  լինել  նշանակում է… ,,

Այս աշխարհում ոչ ոք չի կարող ասել,թե ինքը կատարյալ է,անթերի է։Սխալ է պարծենալը ինչ-որ հատկություն ունենալու համար։Առհասարակ պարծենկոտ մարդիկ ավելի դատարկ են,իսկ այն մարդիկ,ովքեր գուցե պարծենկոտից ավելի շատ դրական հատկանիշներ ունեն, լռում են ու չեն սիրում խոսել իրենց մասին։Ըստ ժողովրդական ասացվածքի՝դատարկ տակառը զնգզնգում է։

1. Я не знаю, ездить или не ездить  на московском транспорте.

2. В Швеции я ездила на машине.

3. В Стокгольме я ездила на велосипеде.

4. В Москве ездить на велосипеде опасно.

5. Когда я ехала на трамвае, я долго стояла в пробке.

6. Я не хочу ездить на автобусе и на троллейбусе.

7. Когда я ехала на маршрутке, я не сказала водителю, где моя остановка.

8. Каждый день я хожу пешком.

9. Сейчас я иду в университет.

2.Вставьте глаголы лететь/летать, идти/ходить, ехать/ ездить, бежать/бегать в нужной форме.

1. Сегодня вечером я лечу  из Дублина в Минск.

2. Каждый месяц я летаю в разные страны.

3. В четыре часа я еду в аэропорт с Антоном.

4. Антон часто ездит в аэропорт с друзьями.

5. Я долго хожу по магазинам.

6. Стюардесса идёт к выходу.

7. Вы часто летаете на самолете?

8. Самолёт летит в Турцию.

9. Обычно я бегаю медленно.

10. Сейчас я бегу очень быстро.

11. Я бегу по самолету, потом я бегу по коридору.

3. Соедините антонимы.

медленно                         быстро

часто                                 редко

всегда                               никогда

хороший                           плохой

в первый раз                    в последний раз

4.Вставьте глагол есть в нужной форме.

1. Я ем яйцо, хлеб с сыром, круассан с джемом.

2. Мы едим творог со сметаной.

3. Муж, жена, дочь и сын едят суп с рыбой.

4. В Австралии никто не ест суп утром.

5. Bce едят  борщ, и я ем борщ.

5. Вставьте пропущенные предлоги.                                                                                     1. Я живу в Москве и изучаю русский язык в МГУ.

2. Я живу в  квартире  с русской семьёй.

3. Мы едим творог со сметаной.

4. Я не могу смотреть на творог со сметаной!

5 В понедельник на завтрак мы едим борщ.

6 Без сметаны борщ красный, а со сметаной розовый.

565

1)18- 11 =7

2) 9-11= -3

3) 0- 11=-11

4) -3 -11=-14

5) -1-11 = -12

6)  4-11=-7 =-4

8) -12-11=-23

9) -7 -11 =18

573

A)    (-11)  + (-2) + 6 +5 + (-7) =-9

       1)  (-11) + (-2)= -13

        2) (-13) +6= -7

         3) (-7 ) +5 =-2

         4) (-2) (-7 )=-9

B)   8+14 +(-21) +(-36 ) + (-1)= -36

1. 8+ 14 = 22
2. 22+ (-21)= 11
3. 11+ (-36) =-35
4. (- 35) +(-1) = -36

C)  22+ (-14) + (-30 ) + (-15) + (-19 ) = -18

1)   22+ (-14 ) = 8

2) 8 + (-30 ) = -22

3) (- 22) = (-15 ) = -37

4) -37 + (-19 ) = -18

(-33) + 25 + (-40 ) + (-25 ) + 80 = 7

1)  -33 + 25 = -8

 2) (-8) + (-40 ) = -48

3) ( — 48 ) + (-25 ) = -73

4 ) -73 + 80 =7

596

1. ( + 3 ) x (-8) + (-6 ) x (+ 2 ) – (-4) x ( -7) = -64

1. (+3 ) x (-8 ) = -24
2. (6 ) x (+2 ) =-12
3. (4 ) x (-7 ) = 28
4. (-24 ) + (-12) = -36
5.  (-36 ) (+ 28 ) = -36 -28= -64

•  (-13 )x (-6 ) – (+4 ) (+ 18 ) – (-5) x ( +  20 0 = 106
• (-13) x (-6) = 78
• (+4 ) (+ 18 )= 72
• (-5 ) x ( 20) = -100
• (+ 78 )- (+ 72 ) = 6
• (+ 6 )+ (-100 ) = 6 +  100= 106

591  

1. (-5 )x 0 <4         b) (7 x0 ) x (-9 ) > -2

C  -100 < 100 x (-3) x 0      d)  8 >37 x (0 x20 )

626

1. 2x /-11+ 4 / +5 -8 / = 2x / -7 /- / -3/ = 2x 7 =14-3=11
2. 10x /-2+1/ +66 / -4-9 / =10 x / -1 / + 6 x / -13= 10×1+ 6 x13 =88
3. /3-4-1/x / 2+ 7-12 / = /-1-1/ x /-3 / = /2/ x / -3 / = 2×3=6
4. /8-4 +2 / x / 7-7 / = / 6 /  x / 0 / = 6×0 =0
5. / 9 -5 + 4 / : / -16 + 14 / = / 8 / : / -2 / = 8 : 2 = 4
6. /25 + 6- 1 / :  / -17 + 4 + 8 / += / 30 / : / -5 / = 30 : 5 =7

 647

1.  (- 1 ) x (+1) x (-1)x(+1) x (-1)= -1
2. (- 5 )  x (-20) x (+3 ) x (-7)  x (+2) = -4200
3.  (+ 4) x (-5) x (+ 8 ) x (-2) x(-4) =-1280
4. (-7 ) x (-1) x (+3 ) x (-5 ) x (-9 ) = 945

656

1. /-4 / = 4                d)  -1 /+ 1/ = -1
2. 2x/ -4 /= 8            e)  6 x /-2 / -2= 10
3. /0/= 0                    f) 8 x  / 0 / = 0