Месяц: Июнь 2024

Գործնական աշխատանքի փաթեթից կատարի՛ր 29-33-րդ առաջադրանքները:

29. Տրված արտահայտություններից յուրաքանչյուրով երկու նախադասություն կազմի՛ր` դրանք գործածելով

ա) ուղիղ իմաստով,

բ) որպես դարձվածք:

Ձեռքով անել, աչքը մտնել, ձեռք մեկնել, (ինչ-որ բանի) տակ մտնել:

Դիմացի փողոցից մայրս ձեռքով էր անում ինձ,որ իրեն տեսնեմ ու մոտենամ։

Հեռվից անտառը կարծես ձեռքով էր անում ինձ։

Չինաստանում մոտոցիկլետ քշելիս աչքս միշտ մոծակ է մտնում։

Նոր եկած աշակերտը թեմատիկը այնքան լավ էր գրել,որ միանգամից ուսուցչուհու աչքը մտավ։

Ծանոթացա մեր դասարան եկած նոր տղայի հետ և ձեռքս մեկնեցի,որ բարևեմ։

Մենք պետք է ձեռք մեկնենք և օգնենք այն մարդկանց,ովքեր ունեն դրա կարիքը։

Անձրևի ժամանակ ամպհովանու տակ մտա։

Չէր պատկերացնում,որ նման ծանրության տակ մտնելը և այդ երեխաներին խնամելը իր ուժերից վեր կլինի։

30.Ընդգծված բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական բառերով:

Արդի ամենից կարևոր  խնդիրներից մեկն այն  է, որ երկրի գնդի վրա զգալի ձևով պակասել է մաքուր ջրի քանակը` նրա պաշարների անխնա  օգտագործման և ջրամբարների ու գետնի տակի ջրերի անընդհատ աղտով լցվելու հետևանքով:

Միևնույն ժամանակ ջրի  անլուծելի խնդիր է առաջ գալիս այն պատճառով, որ փոխվում Է ջրի մեջ հանքային աղերի և մանրագույն (միկրո) տարրերի պարունակությունը: Սրտանոթային համակարգը հիվանդանում է առանց ջրում լուծված անհրաժեշտ աղերի: Ջրի փոփոխությունը բացասաբար է անդրադառնում նաև երկրի բույսերի աշխարհի ու կենդանիների վրա:

31.Ընդգծված բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական բառերով:

Փոքր Ասիայի Եփեսոս քաղաքում հարյուր քսան տարի շարունակ մի տաճար էին կառուցում` բուսականության և պտղաբերության աստվածուհի Արտեմիսի տաճարը: Լիդիական Կրեսոս թագավորը Արտեմիսի տաճարին սյուներ էր նվեր տվել: Աստվածների պատկերներով մարդու հասակ ունեցող բարձրաքանդակները զարդարում էին սյուները: Կրեսոսը Եփեսոսյսւն Արտեմիսին մի ուրիշ բարձր արժեք  ունեցող նվեր էլ էր ընծա բերել` կովերի` ոսկուց ձուլած դրոշմապատկերներ:

Երբ աշխարհի յոթ հրաշալիքներից մեկը համարվող այդ տաճարի շինարարությունն ավարտին հասավ, գարմանք ու հիացմունք առաջացրեց բոլոր նրանց մեջ, ում վիճակվեց տեսնել մարմարից կերտված, նուրբ գեղեցկություն ունեցող շինությունը: Մ. թ. ա. 356 թ. Եփեսոսի բնակիչ ոմն Հերոստրատոս, ցանկանալով իր անունն անմահացնել, կրակի մատնեց նշանավոր սրբավայրը: Նրա հանցագործությունը բոլորին զայրացրեց: Փոքր Ասիայի բոլոր պետությունները միասին որոշեցին մոռացության տալ Հերոստրատի անունը: Պատմություն գրողները  նույնիսկ տաճարի հրդեհի մասին գրելիս իրավունք չունեին հրդեհողի անունը նշելու: Բայց հին աշխարհի որոշ հեղինակներ, այնուամենայնիվ, պահեցին ոճիրը գործողի անունը:

նվեր տալ-նվիրել

բարձր արժեք-թանկարժեք

ընծա բերել-նվիրել

ոսկուց ձուլած-ոսկեձույլ

ավարտին հասավ-ավարտվեց

գարմանք ու հիացմունք առաջացրեց-ապշեցրեց

մարմարից կերտված-մարմարյա

նուրբ գեղեցկություն ունեցող-նրբագեղ

մոռացության տալ-մոռանալ

Պատմություն գրողները-պատմադիրները

ոճիրը գործող-ոճրագործ

32. Տրված բաղադրյալ բառերի իմաստներն արտահայտի՛ր բառակապակցություններով:

Մատնաչափ-մատի չափ,

կիսագունդ-կես գունդ,

 անհարթ-հարթություն չունեցող,

 անտեսանելի-տեսանելիություն չունեցող,

 ինքնաշարժ-ինքն իրեն շարժվող,

սկզբնական-սկիզբ ունեցող,

արեմտաեվրոպական-եվրոպայի արևմտյան մասը,

աստղադիտարան-աստղերը դիտելու տեղ,

համաշխարհային-ամբողջ աշխարհին վերաբերող,

հավասարաչափ-հավասար չափեր ունեցող:

33. Ա շարքի նախածանցներից յուրաքանչյուրը բոլոր հնարավոր ձևերով բաղադրի՛ր Բ շարքի բառերի հետ:

Ա Անդր, հակ, համ, ենթ, նախ, ներ, պար, վեր, տար, փոխ: 

Բ. Կովկաս, (հ)արձակ, տարած, դարձ, դնել (դրել), կշիռ, մուծել, փակել, կանգնել, աշխարհ(իկ):

Անդրկովկաս,անդրադարձ,անդրաշխարհ,հակադարձ,հակադրել,

համարձակ,համատարած,ենթադրել,նախահարձակ,նախադրել,

ներդնել,ներմուծել,պարփակել,վերամուծել,վերափակել,վերականգնել,տարաշխարհիկ,փոխադարձ,փոխադրել։

Կարդա՛ Վիլյամ Սարոյանի <<Հայը եւ հայը>> պատմվածքը։

Առաջադրանքներ`

1.Գրավոր ներկայացրո՛ւ, թե ինչի՞ մասին էր պատմվածքը, ի՞նչ սովորեցիր, ո°րն էր հեղինակի ասելիքը։

Պատմվածքը երկու հայի մասին է,ովքեր հանդիպում են  Ամերիկայում ,ջերմությամբ բարևում իրար ու հայավարի սկսում զրուցել և ծիծաղել։Հեղինակն ուզում է ասել՝ինչքն էլ հայերին թշնամիները ուզենան վերացնել,միևնույն է ՝ չեն կարողանա աշխարհի երեսից ջնջել մեր տոկուն ցեղը։

Մեզ մոտ՝Չինաստանում էլ հայեր շատ կան։Մենք ունենք wechat-ի խումբ։Հաճախակի այդ խմբի անդամները օգնում են իրար,հանդիպումներ ունենում ու հայավարի ուրախ ժամանակ անցկացնում։

2.Պատմվածքից առանձնացրո՛ւ քեզ համար ամենից տպավորիչ հատվածը և հիմնավորի՛ր։

Տե՛ր Աստված, ի¯նչ լավ էր մշեցի այդ թուխ հային հանդիպելը: Դուք անգամ չեք պատկերացնի, որքան լավ է հայի համար հանդիպումը մի ուրիշ հայի` աշխարհի կորած-մոլորած մի անկյունում, այն էլ գարեջրատանը, մի տեղ, ուր մարդիկ խմում են: Մե¯զ ինչ, թե գարեջուրն անհամ է, և մե¯զ ինչ անգամ բռնապետությունները: Դրանք այդպես են ու այդպես էլ պիտի լինեն: Աշխարհում կան բաներ, որ փոխելն անկարելի է։

Այս հատվածը հավանեցի,որովհետև ես էլ եմ նույն զգացողությունը ունենում,երբ այստեղ հայերի եմ հանդիպում։

3. Գրի՛ր, թե հայի ո՛ր հատկանիշներն են խտացված նշված հատվածում։Կարծիքդ հիմնավորի՛ր։

<<Կործանեցե՛ք Հայաստանը, տեսե՛ք` կկարողանա՞ք: Իրենց տներից քշեցե՛ք անապատ, մի՛մոռացեք ձեռքներից խլել ճամփի հացն ու ջրի վերջին ումպը, կրակի՛ տվեք իրենց ու իրենց Աստծու տները: Տեսե՛ք` նրանք դարձյալ պիտի չապրե՞ն: Տեսեք` ցեղը դարձյալ պիտի չհառնի՞, երբ նրանցից երկուսը քսան տարի հետո հանդիպեն ու ծիծաղեն իրենց մայրենի լեզվով:

Այս հատվածում խտացված է հայի տոկունությունը,դիմացկունությունը,կյանքը շարունակելու,արարելու ուժեղ կամքը։

4.Ի°նչ ես կարծում, ո°ր հատկանիշներն են, որ հային հայ են պահում` անկախ գտնվելու վայրից։

Հայրենիքի հանդեպ սերը,ազգային տոները նշելը,հայրենակցի հանդեպ կարեկցանքի զգացողությունը,բարությունը,ինձ թվում է,հատուկ է միայն հայերին,որն էլ հային հայ է պահում։

5. Պատմվածքի գաղափարն որքանո°վ է արդիական այսօր։

Վերջին պատերազմական իրադարձությունները թշնամի երկրի կողմից կրկիր ուղղված էր հայերին բնաջնջելու,հայերին ինքնությունից զրկելու և տապալելու համար։Բայց հայը չի հանձնվում։

Նադեր Էբրահիմի` «Փոքրիկ սիրտս ում նվիրեմ» .կատարի՛ր առաջադրանքները։

Առաջադրանքներ՝

1․Բառարանի օգնությամբ բացատրիր անծանոթ բառերը:

Վճռել-որոշել

Խճողում-խառնաշփոթ

Սնդուկ-գանձարկղ

Հևիհև-շնչակտուր

Պողոտա-լայն փողոց

2․Պատմությունը բաժանիր հատվածների և վերնագրիր:

Ա ․Սիրտս և ընտանիքիս անդամները

Բ ․Սիրտս և ամբողջ աշխարհը

3․Ինքդ կազմիր հարցեր և առաջադրանքներ ստեղծագործության վերաբերյալ:

4․Ի՞նչ է սովորեցնում այս պատմվածքը:

Ես սովորեցի,որ սրտում պետք է պահել ամենահարազատ,ամենասիրելի և ամենաբարի մարդկանց։

5․Դու ինչի՞ ես նմանեցնում դատարկ սիրտը:

Դատարկ սիրտը նման է փուչիկի։Դատարկ սրտում պետք է արագ լցնել սիրելիներով,որ կյանքը հետաքրքիր լինի։

6․Ո՞վ չէր տեղավորվում տղայի սրտում և ինչո՞ւ:

Տղայի սրտում չէր տեղավորվում իր հոր հորեղբայրը,ով շատ հարուտ էր,ով առանց իր փողերի չէր ուզում մտնել տղայի սիրտը։

7․Ի՞նչ ես հասկանում «սիրտը նվիրել» ասելով:

<<Սիրտը նվիրել>> նշանակում է վստահել,սիրել,հարգել,ցանկանալ լավագույնը տվյալ մարդուն։

8․Դու ո՞ւմ կնվիրեիր քո սիրտը և ինչո՞ւ:

Ես արդեն իմ սիրտը նվիրել եմ ծնողներիս,հարազատներիս,ուսուցչուհիներիս,բայց դեռ շատ ազատ տեղ կա իմ սրտում։

9․Քեզ դո՞ւր եկավ այս պատմությունը, ինչո՞ւ:

Այո,հետաքրքիր էր։

10․Ստեղծագործական աշխատանք` գրել շարադրություն «Իմ սիրտը» վերնագրով, աշխատանքը տեղադրել բլոգում, ձևավորել համապատասխան նկարով:

                                          Իմ սիրտը

Իմ սիրտը բաց է բոլոր այն մարդկանց համար,ովքեր բարի են,օգնում են միմյանց։

Ամենամեծ տեղը իմ սրտում ծնողներիս եմ հատկացրել։

Կան մարդիկ,ովքեր ինձ չեն ճանաչում,բայց ես լսել ու տեսել եմ նրանց բարի գործերը,նրանց ևս իմ սրտում տեղ եմ տվել։Նրանք,օրինակ,օգնել են ծերերին,որբ երեխաներին,աշխարհի համար են բարի գործեր կատարել։

Իմ սրտում տեղ չկա այնպիսի մարդկանց համար,ովքեր նեղացնում են երեխաներին,չարչարում են կենդանիներին,գոռում են իրենց ծնողների վրա,աղտոտում են մեր մոլորակը։

Շփման ուժ

1․ Ի՛նչ տեսակի շփման ուժ է առաջնում ա/ քայլելիս; բ/ փայտի կտորը գետնից վերցնելիս; գ/ սահնակով սարից սահելիս; դ/ անիվը գետնին գլորելիս;
Քայլելիս առաջանում է դադարի շփման ուժ
Փայտի կտորը գետնից վերցնելիս առաջանում է դադարի շփման ուժ
Սահնակով սարից սահելիս առաջանում է սահքի շփման ուժ
Անիվը գետնին գլորելիս առաջանում է գլորման շփման ուժ։

2. Բլուրից դահուկներով իջնելիս ո՞ր դեպքում եք ավելի հեռու սահում՝ երբ բլուրի ձյունը լավ է «հարթեցված, ամրացված, կպցրած է բլուրին», թե՞ երբ այն ծածկված է նոր տեղացած չամրացված ձյունով: Ինչո՞ւ։ Հարթեցված ձյան վրա սահքի շփման ուժը ավելի փոքր է և ավելի լավ կսահես։

3․ Լեռան վրայից դահուկներով ցած իջնելուց հետո ո՞ր դեպքում ավելի արագ կանգ կառնի լեռնադահուկորդը՝ անցնելով փափուկ ձյան միջով, թե սառցապատ, սառցակալած ճանապարհով: Ավելի հեշտ կկանգնի փափուկ ձյունի միջով։

4․ Եթե ​​պտուտակին օճառ քսենք, այն ավելի հեշտությամբ կարելի է մտցնել, պտուտակել փայտի մեջ։ Ինչո՞ւ։ Օճառը հարթեցնում է պտուտակի մակերևույթը և սահքի շփման ուժը փոքրանում է։ 

5․ Որտե՞ղ է գետի հոսքն ավելի արագ՝ մակերևութի՞ն, թե՞ հատակին:Գետի ափամերձ վայրերում, թե՞ մեջտեղում։ Բացատրություն տվեք։ Գետի հոսքն ավելի արագ է մակերևույթին և մեջտեղում որովհետև շփման ուժը ավելի փոքր է։

6․ Սեղանի վրա հորիզոնական ուղղությամբ 10Ն ուժ ազդելիս այն տեղից չի շարժվում։ Որքա”ն է այդ դեպքում սեղանի և հատակի միջև շփման ուժը։ 10Ն ուժից ավել։

7․ Ինչու կավիճը գրատախտակին հետք է թողնում։ Սահման շփման ուժի շնորհիվ։

8․ Ի”նչ ամենափոքր ուժ պետք է գործադրել 1կգ զանգվածով փայտե չորսուն հորիզոնական սեղանի վրայով շարժելու համար, եթե դադարի շփման ուժի առավելագույն արժեքը չորսուի կշռի 0,5 մասն է։ 0,5Ն ուժից ավել ուժ։